Chuyên gia bán… cuốc!

(nguồn ĐTCK, 14/12)

Thằng bạn mình tên cúng cơm là Võ Văn Đoán. Tên đề trên giấy khai sinh cũng là Võ Văn Đoán. Tức là đích thị trên đời có một gã tên Võ Văn Đoán thật.

Nghe kể lại rằng, thoạt kỳ thủy, ông Đoan bố hắn đặt tên con là Đoản (vì cả nhà ấy đều giống Võ Đại Lang trong Thủy Hử). Được mấy hôm, chuyện đến tai ông trưởng họ. Ông này đùng đùng chạy sang: “Chú phản động lắm. Định tiệt đường phát của cái họ này hay sao mà thằng cả là Đoạn, đến thằng này lại tên Đoản. Biết điều thì thay tên, không là tôi cho đổi họ đấy”. Ông Đoan méo mặt bảo: “Cả nhà em toàn người ngoan và ngu, biết gì đâu mà bác bảo phản động. Bác quyết thì em nghe”…

Về chuyện bề bậc, họ hàng, phải nói thêm kẻo có bạn chưa hiểu. Quê mình xưa cổ hủ, ông trưởng, ông trùm to như ông giời. Ngay như họ nhà mình có ông trưởng họ tên Hành. Mỗi khi có việc họ, lúc xào nấu, củ hành cứ phải gọi chệch đi thành… củ hiềng vì sợ phạm húy.

Chuyện này tạm không nói nữa. Giờ kể tiếp chuyện nhà bạn mình. Trưởng họ về rồi, ông Đoan mới thì thầm chửi đổng, “được mấy chữ tam tự kinh mà cũng đòi bày đặt, đoạn với chả tuyệt, đoán già đoán non. Đã vậy đặt thằng này là Võ Văn Đoán xem làm gì được ông”. Vậy là thằng Đoán họ Võ chết tên từ đấy.

Nhân bảo như thần bảo, lớn lên, Đoán đoán ý người khác như ma xó. Cặp sách của hắn như cửa hàng tạp hóa. Trong lớp, trong trường, đứa nào thiếu mực, thiếu phấn là gã đánh hơi cái rụp rồi gạ gẫm bán với giá cắt cổ. Dần dần, cái tài đánh hơi này khiến bạn học lấy nghề gắn vào tên, gọi là Đoán chó. Gã nghe vậy cũng chẳng lấy làm phiền.

Có một thời, phong trào bán hàng đa cấp lên ngôi. Võ Văn Đoán một bị, một gậy rong ruổi khắp làng trên xóm dưới, gạ gẫm bà con mua từ vòng ti tan dưỡng sinh, đá trời tăng tuổi thọ đến thực phẩm chức năng chữa được cả ung thư lẫn hắc lào… Giờ người làng lại gọi gã là Đoán đa cấp. Thế nào cũng được, gã bảo, miễn là ấm tay ấm túi!

Bẵng đi một dạo, vừa rồi gặp lại, thấy Đoán đạo mạo như một trí thức chính hiệu. Gã kể, dạo trước có tí vốn bán hàng, thấy chứng khoán ngon ăn tôi bập vào, không ngờ thua lỗ sạch. Cũng một phần vì nghe lời mấy tay cò mồi chuyên phân tích, khuyến cáo vuốt đuôi. Nghĩ bụng, dân đào vàng ngày trước chẳng mấy người giàu lên từ vàng. Có chăng chỉ vỗ béo mấy tay bán cuốc chim, vải bạt. Giờ chứng khoán thịnh hành, mình cũng tính đi bán cuốc chim vậy. Thế là tôi dùi mài kinh sử đi học mấy cái chứng chỉ chứng khoán rồi đâm đơn xin vào làm nhân viên phòng tư vấn tại Công ty Chứng khoán XYZ.

Ngày đầu làm việc, tay trưởng phòng còn nửa đùa nửa thật: “Phân tích cứ theo tự doanh mà làm. Có cái gì cần thì ông phụ trách tự doanh ông ấy bảo. Mà cậu làm việc này không khéo lại có duyên. Các cụ đặt tên Võ Văn Đoán, cứ thế mà làm”. Riết rồi cũng quen, cũng như bán hàng đa cấp, sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi. Phòng phân tích của Đoán cứ đẻ phân tích, khuyến nghị đều đều. Thời gian thấm thoắt, đã lác đác báo đài đến phỏng vấn chuyên gia chứng khoán Võ Văn Đoán…

Thấy Đoán chém gió ầm ầm cũng mừng cho bạn, nghề bán cuốc chim dạo này phát đạt. Biết đâu thiên tài đang ngủ trong anh giờ bỗng dưng tỉnh giấc thì sao? Nhưng mình cũng tập tọe chơi chứng khoán, mấy lần gọi đến xin bản phân tích, khuyến nghị, Đoán cứ ừ hữ. Sau chối không được, hắn bảo thẳng, tư vấn đến hẹn lại lên để lĩnh lương ấy mà… he he, ông nghe làm gì!

Hôm rồi, có tổ chức nước ngoài trao giải thưởng cho các chuyên gia chứng khoán uy tín của Việt Nam. Chẳng biết tiêu chí thế nào mà thấy bà con bảo tổ chức bí mật lắm. Lật đi lật lại danh sách trúng giải không thấy bạn mình mới điện thoại hỏi thăm. Trong tiếng bíp bíp lúc được lúc mất, giọng Đoán mơ hồ: năm 2010 khó làm ăn quá nên tôi kết hợp làm thêm nghề bán giường dưỡng sinh, đang đi giao hàng ở Sơn La. Giải thưởng ấy tôi cũng có nghe. Đại khái cũng là luyện gà nòi, chơi chứng ảo ấy mà.

Ô hay, ảo là ảo thế nào. Giải thưởng của người ta chấm điểm công minh, tiêu chí đàng hoàng. Ông đừng có báng bổ. Hay là có tham gia nhưng bị loại từ vòng gửi xe nên cay cú đây?

Tư vấn hết thời thì ta chuyển nghề, cay cú làm gì. Chỉ có điều, không được gặp nên tôi cứ thắc mắc, không hiểu là các chuyên gia giành giải năm nay chơi chứng thật thắng hay thua nhỉ?

Ô hay, ông hỏi tôi thì tôi hỏi ai. Nhưng nói gì thì nói, cả một tổ chức nước ngoài uy tín như thế, giải thưởng chắc là phải chuẩn rồi. Thế còn bên ông, cuối năm đã tổng kết công tác tư vấn, phân tích chưa?

Đã. Năm nay cuốc chim khó bán. Vậy nên nguyên tắc tư vấn của bọn tôi là tất cả mọi cổ phiếu đều tồi trừ khi chúng lên giá. Còn phân tích thì cứ “nếu chứng khoán duy trì được đà tăng mạnh liên tục thì ngưỡng kháng cự tiếp theo có khả năng bị phá. Còn nếu chỉ số quay đầu thì có khả năng chứng khoán sẽ giảm. Các nhà đầu tư nên tiếp tục mua vào các mã sẽ tăng mạnh và bán ra những chứng khoán đạt đỉnh”. Bí kíp nằm lòng là chuyện quá khứ cứ chém gió thẳng cánh; tình hình hiện tại nên ăn nói mập mờ; việc tương lai ỡm ờ theo định hướng… ba phải. Cứ thế cho nó lành.

Đúng là chuẩn không cần chỉnh. Nhưng chuyên gia chứng khoán như các ông thì đúng là tốt nghiệp… Đại học thể dục thể thao rồi. Vậy chuyên gia cho xin cái định nghĩa về… chuyên gia nào!

Định nghĩa chuyên gia là khó. Cái dễ là những ông tự nhận mình là chuyên gia thôi. Cũng tại cả báo chí các ông nữa. Đến tôi, lần đầu nghe báo chí gọi chuyên gia thấy ngài ngại. Dăm ba lần thấy thinh thích. Lâu dần thành quen, giờ thấy gọi toen hoẻn mỗi cái tên lại có vẻ bứt rứt…

Tín hiệu kỹ thuật VNIndex 16/12/2010

Kết thúc phiên hôm nay, VNIndex đã tạo ra Gap Down (khoảng trống giảm giá) và tiếp tục nằm trong giai đoạn điều chỉnh. Các chỉ báo dao động như Stochastic, RSI,… đều cho xu hướng giảm, ADX đi ngang cho thấy tâm lý e dè của bên mua và bên bán trong giai đoạn điều chỉnh. Do đó, chúng tôi vẫn giữ nguyên quan điểm xu hướng tăng của thị trường và tiếp tục đưa ra khuyến nghị mua và giữ đối với những nhà đầu tư dài hạn, chốt lời đối với nhà đầu tư ngắn hạn.

Chúng tôi xin đưa ra kịch bản sắp tới của thị trường như sau:

Theo lý thuyết sóng Elliot, chúng tôi cho rằng thị trường đang nằm trong bước sóng 3 và mức giá mục tiêu kết thúc bước sóng 3 tại mức 530 (tức mức 161.8% Fibonacci Projection) sau khi vượt qua ngưỡng kháng cự 500. Phân tích các chỉ báo kỹ thuật của đồ thị tuần, chúng tôi cho rằng xác suất thành công của mô hình sóng Elliot xảy ra là 60%.

Theo phân tích mẫu hình, chúng tôi cho rằng VNIndex đang hình thành mẫu hình Double Bottom (mẫu hình hai đáy) với xác suất xảy ra mẫu hình là 25% (dựa theo diễn biến của khối lượng) ở mức 515.

Ngưỡng kháng cự 1: 500

Ngưỡng kháng cự 2: 515

Ngưỡng hỗ trợ 1: 470

Ngưỡng hỗ trợ 2: 450

Tín hiệu kỹ thuật VNIndex 15/12/2010

Trạng thái dao động:

Đóng cửa phiên giao dịch, VNIndex chỉ tăng 0.78% lên mức 493.47 điểm. Thị trường giao dịch khá giằng co trong phiên, tuy nhiên cả bên mua và bên bán đều thận trọng nên biên độ giao động thu hẹp, thanh khoản vẫn ở mức ổn định. VNIndex vẫn tiếp tục giai đoạn điều chỉnh nhẹ và vẫn bám vào dãi Bollinger Bands.

Tín hiệu chỉ báo kỹ thuật:

Các chỉ báo dao động vẫn nằm trong vùng quá bán, riêng chỉ báo Stochastic có dấu hiệu giao cắt với đường tín hiệu. ADX tăng nên thị trường vẫn đang khẳng định xu hướng tăng mạnh.

Dự báo:

Hiện VNIndex vẫn đang nằm trong giai đoạn điều chỉnh cho nên chúng tôi vẫn tiếp tục đưa ra khuyến nghị cho các nhà đầu tư:

-          Đối với nhà đầu tư ngắn hạn: Đây là dịp để chốt lời một ít cổ phiếu đã đạt được mức lợi nhuận trong danh mục.

-          Đối với nhà đầu tư xu hướng (trung và dài hạn): Mua và nắm giữ.

Hoãn tăng vốn pháp định ngân hàng: Được và ‘mất’?

Kế hoạch tăng vốn điều lệ của các ngân hàng lên 3.000 tỷ đồng trong năm 2010 đã không thể thực hiện được.

Việc hoãn hạn chót tăng vốn là điều không thể tránh khỏi, thị trường chứng khoán, theo đó, “quẳng” được sức ép trong ngắn hạn, nhưng...

Gia hạn tăng vốn điều lệ - chuyện chẳng đừng
Cuối cùng thì Ngân hàng Nhà nước đã phải gia hạn việc tăng vốn điều lệ lên 3.000 tỷ đồng cho các ngân hàng thương mại thêm một năm, một diễn biến quen thuộc và chẳng gây quá nhiều bất ngờ nếu theo dõi thường xuyên những động thái chính sách của Ngân hàng Nhà nước.

Cho đến thời điểm có quyết định gia hạn, có khoảng 17 trên tổng số hơn 40 ngân hàng và các tổ chức tín dụng vẫn chưa thể hoàn thành mục tiêu tăng vốn điều lệ theo Nghị định 141. Mặc dù lộ trình tăng vốn điều lệ của các ngân hàng đã được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận ngay từ cuối tháng 9, vẫn có khá nhiều nguyên nhân khiến việc thực hiện kế hoạch gặp nhiều khó khăn ở một số ngân hàng.

Để tăng vốn điều lệ, các ngân hàng chủ yếu huy động từ 3 nguồn chính: phát hành ra công chúng qua thị trường chứng khoán, phát hành cho các cổ đông hiện hữu và phát hành cho các cổ đông chiến lược nước ngoài.

Tuy nhiên, bất ổn kinh tế vĩ mô trong nước khiến thị trường chứng khoán trong năm trồi sụt và ảm đạm, các cổ đông hiện hữu là các tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước hay ngân hàng lớn của nhà nước bị hạn chế góp vốn cho các hoạt động ngoài lĩnh vực chính, thậm chí còn bị yêu cầu thoái vốn từ các tổ chức tài chính, trong khi kinh tế thế giới phục hồi chậm lại khiến sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài không còn mặn mà.

Các nguồn huy động này còn đặc biệt khó khăn hơn nữa đối với các ngân hàng nhỏ, chưa có thương hiệu và còn đang gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh. Ước tính còn khoảng 10 nghìn tỷ đồng mà các ngân hàng này cần phải huy động thêm nếu muốn thực hiện đúng quy định, điều mà khó có thể hoàn thành trong khoảng thời gian ngắn ngủi còn lại của năm 2010.

Rõ ràng, việc giãn thời gian tăng vốn điều lệ là không thể tránh khỏi, nếu Ngân hàng Nhà nước không muốn những biến động khó kiểm soát trong hệ thống tài chính trong bối cảnh kinh tế vĩ mô trong nước năm 2010 vẫn chưa ổn định.

Ví dụ, ở thời điểm hiện tại, việc sát nhập những ngân hàng nhỏ và năng lực điều hành kém có thể sẽ là giải pháp mang lại nhiều xáo trộn, Ngân hàng Nhà nước khó giám sát phòng ngừa và ngăn chặn rủi ro.

Ngắn hạn hưởng lợi
Tác động dễ thấy nhất của quyết định gia hạn trên thị trường chứng khoán là do không còn áp lực tăng vốn, hiện tượng phát hành ồ ạt thêm cổ phiếu hoặc trả cổ tức bằng cổ phiếu của các ngân hàng và áp lực bán tháo cổ phiếu ngân hàng để cổ đông có tiền cho những đợt tăng vốn sẽ không còn.

Ngoài ra, những dòng vốn từ công chúng hay cổ đông hiện hữu, thay vì phải được huy động vào hệ thống ngân hàng để đáp ứng nhu cầu tăng vốn điều lệ, thì nay có thể tìm đến thị trường chứng khoán để tìm kiếm lợi nhuận. Cộng với tâm lý không còn quá bi quan với cổ phiếu ngành ngân hàng nói riêng và hệ thống tài chính nói chung, thị trường chứng khoán trong ngắn hạn sẽ hưởng lợi từ việc hoãn hạn chót tăng vốn.

Mặc dù các ngân hàng vẫn phải tăng vốn cho đến 31/12/2011, nhưng với số vốn bổ sung thêm chỉ còn 10 nghìn tỷ đồng, hiện tượng cổ phiếu ngành ngân hàng bị pha loãng có thể sẽ không tái diễn, khi các ngân hàng có tới một năm để thu xếp các nguồn vốn cần thiết, trong kỳ vọng chính sách tiền tệ có thể không còn quá thắt chặt vào quý 2 năm 2011.

Trong khi đó, các ngân hàng quy mô nhỏ có thể quẳng gánh lo tăng vốn điều lệ trong ngắn hạn để tập trung khả năng và nguồn lực để giải quyết những vấn đề nội tại như đảm bảo các điều kiện an toàn theo Thông tư 13, đảm bảo thanh khoản cho thời điểm cuối năm và giáp Tết, hoàn thành các chỉ tiêu tín dụng và lợi nhuận và củng cố khả năng cạnh tranh trong bối cảnh lãi suất gia tăng.

Một phần nguồn tiền của các cổ đông hiện hữu, bên cạnh đầu tư vào thị trường chứng khoán, cũng có thể tìm đến hệ thống ngân hàng như những khoản đầu tư tiết kiệm, và theo đó, sức ép thanh khoản đáp ứng nhu cầu vốn cuối năm của hệ thống sẽ được giảm nhẹ, cuộc đua lãi suất có thể vì thế mà bớt đi căng thẳng.

Dài hạn khó khăn
Tuy nhiên, việc hoãn tăng vốn điều lệ đến một năm có thể phải trả giá trong dài hạn. Không phải vô cớ mà Ngân hàng Nhà nước muốn các ngân hàng thương mại tăng vốn điều lệ năm 2010 là 3.000 tỷ đồng, và có lộ trình tăng lên 5 nghìn tỷ (năm 2012) và 10 nghìn tỷ (năm 2015).

Một hệ thống tài chính gồm quá nhiều ngân hàng quy mô nhỏ, năng lực tài chính yếu luôn là một rủi ro đến an toàn hệ thống. Những hiện tượng như cuộc đua lãi suất bắt nguồn từ những ngân hàng nhỏ do tình trạng khát vốn, cho vay lãi suất cao trong khi khả năng quản trị điều hành kém, vay ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng để cho vay dài hạn và đẩy lãi suất liên ngân hàng tăng cao... là những ví dụ cho thấy việc tồn tại song song những ngân hàng có quy mô khác biệt lớn có thể gây bất ổn đến hệ thống như thế nào.

Việc trì hoãn tăng vốn trong vòng 1 năm tới cũng đồng nghĩa với việc những hiện tượng trên nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục tái diễn, và theo đó, nỗ lực giảm lãi suất và bình ổn thị trường vốn sẽ còn gặp rất nhiều cam go.

Ngoài ra, quy định hệ số an toàn vốn CAR trong Thông tư 13 sẽ tiếp tục là cản trở các ngân hàng không thể tăng mạnh được tài sản đã điều chỉnh rủi ro, nếu phần tử số - vốn tự có - vẫn ở quy mô thấp.

Do đó, mức lãi suất đầu ra ở các ngân hàng, đặc biệt các ngân hàng nhỏ, sẽ tiếp tục gặp khó trong quá trình điều chỉnh giảm. Hơn nữa, động thái gia hạn thêm với thời gian tương đối dài là không cần thiết, khi các ngân hàng nhỏ đã có rất nhiều nỗ lực để tăng vốn điều lệ trong suốt năm qua, và số vốn mà các ngân hàng còn thiếu thực ra không quá lớn, nếu có với quy mô và khả năng của cả hệ thống tài chính.

Và cuối cùng nhưng chắc chắn chưa phải là hồi kết, những quan ngại “kinh niên” về tính nhất quán và hiệu lực của các quy định hay chính sách của Ngân hàng Nhà nước tiếp tục ám ảnh thị trường. Niềm tin, điều tối quan trọng để điều hành chính sách tiền tệ có hiệu quả và theo đó ảnh hưởng đến ổn định trong dài hạn, vẫn tiếp tục là điều phải chờ đợi.

* Tác giả bài viết hiện là Kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán Trí Việt (TVSC)

Nguồn tin : NDHMoney.com

Tài chính học hành vi- Tâm lý bầy đàn và TTCKVN

(Nguồn Saga.vn)


Thật khó để không nghĩ rằng thị trường chứng khoán giống như con người: Nó cũng có những tâm trạng thay đổi thất thường từ nhạy cảm đến lạnh lùng. Nó có thể cũng phản ứng một cách vội vã để rồi phải trả giá ngay liền sau đó. Hầu hết chúng ta vẫn tin rằng tài chính là lĩnh vực của những suy nghĩ định lượng và rõ ràng. Sự thật thì các nhà đầu tư không phải luôn luôn hành động một cách sáng suốt và khôn ngoan như mong đợi. Các bằng chứng về “bong bóng” chứng khoán thế giới trong những năm 1990 đã chứng minh điều này rất rõ ràng. Bất cứ ai từng trải qua thời kỳ bong bóng internet và tiếp theo đó là các cuộc  khủng hoảng đều nhận ra lý thuyết thị trường hiệu quả không thể giải thích.Và trong những trường hợp như vậy, nghiên cứu về tâm lý học lại hoàn toàn có thể giúp chúng ta hiểu được thị trường tài chính. Những hành vi vô lý một cách hệ thống là cách giải thích hợp lý dễ chấp nhận đối với những bất thường trên TTCK.


Tài chính học hành vi



Tài chính học hành vi là lĩnh vực tài chính sử dụng các lý thuyết cơ bản dựa trên tâm lý con người để giải thích những bất thường trên thị trường chứng khoán. Người ta giả định trong tài chính học hành vi cấu trúc thông tin và đặc điểm của nhà đầu tư tham gia thị trường ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư khác một cách  hệ thống cũng nhiều như sự tác động của thị trường. Một số miêu tả và giải thích của tài chính học hành vi khá thú vị, mô phỏng hành vi thị trường bằng các cuộc thử nghiệm rất đơn giản như sau:
Cho ai đó một lựa chọn hoặc là sẽ có chắc chắn 50.000 đồng hoặc là sẽ chơi trò đồng xu xấp ngửa, nếu thắng sẽ nhận được 100.000 đồng, và ngược lại sẽ không nhận được gì cả. Có vẻ như trò chơi này đầy may rủi , do đó người ta chọn việc bỏ túi chắc chắn 50.000 đồng. Ngược lại, nếu phải lựa chọn giữa việc mất chắc chắn 50.000 đồng hoặc cũng chơi trò đồng xu xấp ngửa và mất 100.000 đồng hoặc không mất gì cả. Họ có thể sẽ chọn chơi xấp ngửa. Sự may rủi trong việc tung đồng xu xấp ngửa trong cả hai trường hợp là tương đương nhau, nhưng con người lại chọn cách tham gia trò chơi để tiết kiệm những khoản lỗ, thậm chí là trò chơi này có thể sẽ mang đến một khoản lỗ lớn hơn. Điều này cho thấy khuynh hướng con người coi khả năng bù đắp một khoản lỗ còn quan trọng hơn khả năng kiếm được một lợi nhuận lớn hơn.
Trong kinh doanh, sự ưu tiên về việc tránh các khoản lỗ cũng đúng cho các nhà đầu tư. Hãy nghĩ đến điều này, khi giá trị cổ phiếu của Nortel Networks xuống giá thê thảm từ hơn $100 một cổ phiếu vào đầu những năm 2000 xuống còn chưa đầy $2, bất chấp giá cổ phiếu xuống như thế nào, nhà đầu tư vẫn tin rằng nó có thể sẽ lên trở lại và họ tiếp tục nắm giữ cổ phiếu. Nhà đầu tư có khuynh hướng tin quá nhiều vào những giá trị dựa trên phán đoán có được ngay sau những mẫu thông tin nhỏ hoặc từ các nguồn đơn lẻ, họ quá tự tin vào các phán đoán của mình, thậm chí còn thích chộp ngay lấy thông tin rỉ tai hơn là những thông tin công bố rõ ràng. Ví dụ như nhà đầu tư tin rằng những kỹ năng thuộc tính có thể giúp họ may mắn hơn người dùng phân tích để lựa chọn một cổ phiếu tốt. Vì sao lại như vậy? Điều này chỉ có thể lý giải bằng cảm xúc( emotion). Cảm xúc- một yếu tố vô cùng quan trọng chi phối hành vi con người. Đừng bao giờ coi thường cảm xúc, nó có sức mạnh to lớn đến không ngờ!.


Đám đông và Cảm xúc 



Thị trường chứng khoán được xem là một nhóm các nhà đầu tư không có tổ chức với một mục đích chung duy nhất là nhằm nắm bắt xu hướng tương lai của thị trường để từ đó có quyết định kinh doanh đúng đắn nhằm thu được lợi nhuận. Tuy nhiên, một điều quan trọng cần phải nhận ra là nhóm đông đó được hình thành bởi nhiều nhà đầu tư cá nhân khác nhau, mỗi nhà đầu tư  lại thiên về các cảm xúc trái ngược nhau. Lạc quan có, bi quan có, hy vọng có, lo lắng có– tất cả mọi cảm giác đều có thể tồn tại trong cùng một nhà đầu tư tại các thời điểm khác nhau hoặc trong vài nhà đầu tư hoặc một nhóm nhà đầu tư tại cùng một thời điểm. Và mục tiêu quan trọng nhất trong bất kỳ quyết định kinh doanh nào là hiểu được ý nghĩa của sự dồn nén về cảm xúc nào, từ đó đánh giá được tâm lý thị trường của nhóm đông để đưa ra những chiến lược đầu tư sáng suốt.
Có lẽ quyển sách nổi tiếng của Charles Mackay, “Những ảo giác cực kỳ phổ biến và sự mất trí của đám đông”, là được nhắc đến nhiều nhất trong những cuộc bàn luận về các hiện tượng của thị trường chứng khoán, từ cơn sốt hoa tulip ở Hà Lan thế kỷ 17 cho đến những  hiện tượng “bong bóng” gần nhất. Cốt truyện khá tương tự nhau: một thị trường chứng khoán giá lên (bull market) về một mặt hàng, đơn vị tiền tệ hoặc cổ phiếu nào đó khiến dân chúng thấy xu hướng tăng giá là không thể ngừng. Với cách suy nghĩ lạc quan như vậy mọi người mua “đối tượng” của cơn sốt vượt quá nhu cầu thật sự của mình, cùng lúc đó những người cho vay thay phiên nhau đổ thêm dầu vào lửa. Đến khi nhà đầu tư nhận ra thị trường không mạnh như họ đã kỳ vọng, sự sợ hãi tăng lên. Và chắc chắn cuối cùng khi sự lo lắng chuyển thành cơn bán đổ bán tháo thì thị trường sụp đổ, tạo ra một vực xoáy nhấn chìm thị trường sâu hơn cả trước khi có cơn sốt, và hậu quả là phải tốn nhiều năm trời thị trường mới có thể phục hồi trở lại.
Do vậy  trong các quyết định đầu tư thông minh thì cảm xúc chính là kẻ thù số một của chúng ta. Cảm xúc khiến chúng ta hành động trái với những gì mà chúng ta nên làm. Cảm xúc khiến chúng ta mua trong khi chúng ta nên bán, cảm xúc khiến chúng ta bán trong khi chúng ta nên mua. Lời khuyên cho nhà đầu tư thành công là tốt nhất hãy học cách hành động ngược lại với những gì cảm xúc bảo chúng ta làm hoặc ít nhất cũng nên làm lơ với những cảm xúc đó.



Tâm lý bầy đàn và Thị trường chứng khoán Việt Nam
Nói rất nhiều về hành vi, về cảm xúc cũng chỉ muốn đưa đến một cơ sở lý luận mới để tiếp cận Thị trường chứng khoán Việt Nam, nhìn nhận lại “tâm lý bầy đàn” cũng như giúp ích phần nào cho nhà đầu tư trong giai đoạn hiện nay.
Một chân lý hiển nhiên quen thuộc là vào bất kỳ thời điểm nào, các thị trường tài chính luôn luôn bị chi phối bởi lòng tham và sự sợ hãi. Những thị trường mạnh nhất là những thị trường nhộn nhịp bởi đồng thời có cả lòng tham lẫn sự sợ hãi. Nói rõ hơn, bất cứ khi nào bạn bán cổ phiếu thì người mua nó cũng sẽ nghĩ khác về những triển vọng tương lai của cổ phiếu đó. Bạn nghĩ nó sẽ giảm, người mua nghĩ nó sẽ lên. Hoặc bạn hoặc người mua sẽ đúng nhưng chắc chắn chỉ thông qua sự tương tác của những thái độ khác nhau như vậy thì thị trường mới nhộn nhịp đông kẻ mua- nhiều người bán. Sự sôi động của Thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua cũng đã phản ánh phần nào chân lý ấy.
Thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2006 có mức tăng trưởng cao nhất khu vực Châu Á- Thái Bình Dương với 145% , thậm chí đứng trên TTCK Thượng Hải với mức tăng 130%. Và đầu năm 2007 vẫn đang tăng 46% - cao nhất trên thế giới. Thị trường tăng mãnh liệt đã gây sốc cho không ít nhà đầu tư trong nước và các chuyên gia chứng khoán kể cả những nhà quản lý thị trường. Kéo theo đó sự lo sợ nguy cơ hình thành bong bóng trên TTCK đã là đề tài gây tranh cãi trên thị trường.
Điều đáng nói ở đây, sự phát triển quá nóng của TTCK không chỉ làm tốn giấy mực của báo chí trong nước mà còn thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của các báo giới nước ngoài. Thời gian trước và sau Tết, không ngày nào mà hai từ Việt Nam không xuất hiện trên mặt báo cùng với tin tức về TTCK. Phòng thương mại Mỹ tại Việt Nam (AMCHAM) đăng tải trên website của họ bài viết “thị trường chứng khoán Việt Nam thăng hoa thiếu cơ sở”. Thời báo Tài Chính Anh (Financial Times) dẫn lời các nhà quản lý tài chính nước ngoài cảnh báo thị trường chứng khoán TP.HCM đang rơi vào tình trạng quá nóng và vượt quá giá trị thật. Thậm chí tuần báo Wall Street Joural – tuần báo có uy tín vào hạng bậc nhất trên thế giới cũng có bài bình luận về Thị trường chứng khoán Việt Nam với tựa "Saigon’Miss”. Đáng chú ý là IMF cũng đã gửi bản khuyến cáo đến chính phủ VN về sự bùng nổ của TTCK.
Rất nhiều lý do được đưa ra để giải thích cho sự phát triển quá nóng của Thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhà đầu tư trong nước đổ lỗi cho nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư nước ngoài đổ lỗi cho sự "điên cuồng” của nhà đầu tư trong nước. Tuy nhiên quy chung lại phần lớn đồng tình cho rằng nguyên nhân chính là do tâm lý đầu tư bầy đàn, đầu tư theo phong trào của các nhà đầu tư trong nước- thiếu kiến thức cũng như không có kỳ vọng riêng. Và chơi chứng khoán trong thời gian vừa qua đã được báo chí nói tới như một thứ “mốt”, một “phong trào” lan truyền nhanh hơn bất cứ dịch bệnh nào, trên khắp cả nước. Tờ báo này ví von: “người người chơi chứng khoán, nhà nhà chơi chứng khoán”, tờ báo khác thì nói: “ăn chứng khoán, ngủ cũng chứng khoán”…
Không có gì phải chối cãi khi cho rằng hiệu ứng chứng khoán đã thực sự tác động tới tất cả mọi người. Sáng đến cơ quan, mọi người hỏi nhau về chứng khoán, trưa ở hàng cơm bụi cũng léo nhéo mấy tiếng: “chứng khoán”, rồi tối ngồi hàng nước, quán cà phê hay bia hơi, cũng vẫn thấy ơi ới câu nói quen thuộc: “chứng khoán”.
Chứng khoán ”nóng” tới mức hệ thống máy chủ của thị trường chứng khoán bị “treo”, kéo theo sàn chứng khoán của Trung tâm giao dịch chứng khoán TP.HCM phải ngừng phiên giao dịch sáng 2/2/2007! đây là lần thứ hai Trung tâm giao dịch chứng khoán TP.HCM phải ngừng giao dịch vì các “lỗi kỹ thuật”.
Các nhà quản lý thậm chí đã phải nghĩ đến các biện pháp để hạ nhiệt thị trường.



Nhưng câu chuyện TTCK cũng không hề bớt sôi động khi mấy tuần gần đầy chỉ số VN-Index liên tiếp giảm. Rồi lại đảo chiều hồi phục ngoạn mục ngay sau đó.
Đúng là thật khó tiên liệu diễn biến trên TTCKVN. Mọi lý thuyết, mọi mô hình của thị trường hiệu quả dường như vô nghĩa. Mặc dù nhà đầu tư được cảnh báo chứng khoán đã vượt quá giá trị thật hơn 30% nhưng họ vẫn mua bán, thị trường vẫn không ngừng sôi động. Thậm chí cung không đủ cầu. Vì sao vậy?Họ đã điên thật rồi ư?
Dễ thấy thị trường chứng khoán Việt Nam không vận hành theo bất cứ một quy luật nào. Lý thuyết thị trường hiệu quả hoàn tòan thất bại. Có lẽ đã đến lúc dùng đến các lý thuyết cơ bản dựa trên tâm lý con người để giải thích những bất thường trên thị trường chứng khoán:
Bình thường một nhóm  các nhà đầu tư cá nhân có thể rất bình tĩnh và sáng suốt, vậy mà cũng có lúc họ lại bị áp đảo bởi những cảm xúc tiêu cực khi các nhà đầu tư khác hành động theo một cách thức phổ biến nào đó. Hiểu một cách đơn giản nhất thì chính sự sợ hãi bị “bỏ rơi” hay thất bại khi bạn bè, người thân, hàng xóm của họ có thể kiếm tiền một cách nhanh chóng, đã đưa đến sức mạnh áp đảo của đám đông.

Cũng giống như nhìn thấy sự kiếm tiền quá dễ dàng trên TTCKVN- cứ mua là thắng- từ những “đại gia” chứng khoán thì lời hàng chục tỷ đồng, thậm chí bà nội trợ, anh nhân viên phải gom góp, vay mượn vài chục triệu đồng làm vốn nay đã có bạc trăm triệu, thậm chí bạc tỷ đã thôi thúc người ta lao vào chơi chứng khoán. Một nhà đầu tư đã phát biểu ”Ai bảo TTCK là canh bạc thì kệ họ nhưng chơi thắng nhiều hơn thua thì chưa ai chịu dừng”. Chứng khoán vượt quá giá trị thật- biết chứ- nhưng họ vẫn mua. Họ chấp nhận mua với giá cao vì tin chắc rằng trên thị trường sẽ còn có người chấp nhận mua lại nó với giá cao hơn nữa. Họ vẫn kiếm lợi được. Lòng tham của con người khiến họ hành động. Còn nhìn thấy cơ hội kiếm lợi, họ còn nhảy vào. Ôi! Thật là thấm thía câu nói “tiền khiến chúng ta bị điên!” (Money makes us crazy).
Sức nóng của TTCK còn “hút” cả anh hai lúa, bà bán đậu phộng đến ông xích lô… gom góp tiền dành dụm cả đời đổ vào chơi chứng khoán. Họ biết phân tích cổ phiếu , biết dự đoán khả năng hoạt động sinh lời của công ty? Không hề! Họ chơi theo tâm lý bầy đàn.Thậm chí có nhiều người còn mua bán theo cách hoàn toàn bắt chước các nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên điều này cũng chẳng có gì là khó hiểu cả. Khuynh hướng (bản năng) bầy đàn giải thích tại sao con người lại thích bắt chước người khác. Khi thị trường lên hoặc xuống, nhà đầu tư sợ rằng người khác sẽ có nhiều thông tin hơn. Và hệ quả của điều này, nhà đầu tư cảm thấy có sự thôi thúc ghê gớm đối với việc làm theo những gì người khác đang làm. Các nhà tâm lý học cũng đã đưa ra nghiên cứu cho thấy hành vi đám đông thường có khuynh hướng hành động theo một số người chủ chốt có khả năng tiên đoán thị trường. Trong trường hợp của Thị trường chứng khoán Việt Nam, “sứ mệnh” đó được giao cho nhà đầu tư nước ngoài.
Đã đến lúc cần một cái nhìn đầy đủ về tâm lý bầy đàn của nhà đầu tư
Và hẳn nhiên là trong suy nghĩ của rất nhiều người, tâm lý bầy đàn là cái gì đó rất xấu, rất đáng khinh, loại bỏ nó càng sớm càng tốt. Do đó một câu hỏi được đặt ra là làm sao để chấm dứt tâm lý bầy đàn trong các nhà đầu tư? Không có gì khó khăn - câu trả lời là không thể. Nhà đầu tư sẽ tự điều chỉnh hành vi của mình theo thị trường, họ sẽ rút ra bài học từ chính những thành công và thất bại của mình. Không thế có giải pháp nào được đưa ra ở đây cả. Vì tâm lý bầy đàn (hay tâm lý đám đông) là một sự tồn tại khách quan trong bất cứ một thị trường nào không riêng gì thị trường tài chính. Các bằng chứng xã hội mà các nhà tâm lý học đưa ra sau các cuộc khảo sát hoàn toàn chứng minh được điều đó.

Hẳn nhiều người trong chúng ta đã được biết đến thí nghiệm dưới đây: Cho một người đứng ở một góc phố và nhìn lên bầu trời trống không trong 60 giây. Một số người đi đường đã dừng lại để xem người kia nhìn gì nhưng rồi đa số cũng bước qua. Lần tiếp theo, các nhà tâm lý học cho năm người làm như vậy ở góc phố đó. Lần này số người dừng lại để quan sát đông gấp 4 lần. Khi cho 15 người đứng ở góc phố đó, có tới 45% số người qua đường dừng lại và khi tăng số người đứng ở góc phố thêm một lần nữa, có tới hơn 80% người đi đường phải ngẩng đầu quan sát theo. Vì sao lại như vậy? Vì người ta cho rằng nếu có nhiều người cùng nhìn lên bầu trời thì chắc chắn rằng trên bầu trời phải có gì đó. Đó là lý do vì sao càng có đông người, đám đông càng dễ bị ảnh hưởng: thêm một người là thêm một bằng chứng cho thấy có điều gì đó quan trọng đang xảy ra. Họ tin tưởng rằng nếu có rất nhiều người cùng thực hiện một việc gì đó thì việc đó nhất định đúng. Bằng chứng này cho thấy tất cả mọi người dường như là nếu không biết điều gì đang diễn ra thì tốt hơn hết là nên bắt chước những gì người khác đang làm. Tồn tại khách quan là thế đấy!
Và lâu nay vẫn có quan niệm sai lầm cho rằng chỉ ở Việt Nam thì mới có tâm lý bầy đàn trong đầu tư như thế. Sự thật thì tâm lý đám đông (tâm lý bầy đàn) xuất hiện ở hầu hết các thị trường mới nổi thậm chí ngay cả ở các thị trường phát triển thì vẫn có những giai đoạn tồn tại tâm lý đám đông. Nếu không, lịch sử kinh tế thế giới đã không chứng kiến nhiều vụ nổ bong bóng và khoảng hoảng như khủng hoảng Hoa tulip – Hà Lan (1634-1637), bong bóng South Sea -Anh ( 1711-1720), khủng hoảng Bất động sản Florida- Mỹ (1920-1922), đại suy thoái thế giới 1929, khủng hoảng 1987,  khủng hoảng Châu Á 1997, khủng hoảng dotcom…

Các kết quả của các cuộc điều tra về tâm lý đầu tư trên thị trường chứng khoán ở Mỹ và Nhật được Robert J. Shiller- đại học Yale, Fumiko Kon-Ya -Viện nghiên cứu chứng khoán Nhật bản, Yoshiro Tsutsui- đại học Osaka tiến hành trong 10 năm, mỗi 6 tháng 1 lần bắt đầu từ năm 1989 cũng cho thấy sự ảnh hưởng của tâm lý đám đông đến quyết định đầu tư(Số liệu cụ thể xin xem thêm trong file đính kèm). Điển hình theo kết quả điều tra từ năm 1995 đến năm 1997, chỉ số DowJones tăng gấp đôi từ 4069 lên 7917, gấp 3-4 lần mức tăng trung bình, ở thời điểm đó cứ 5 người Mỹ thì có ít nhất 2 người chơi cổ phiếu. Điều tra 6 tháng đầu năm 1996 , có đến 32.5% ( tỷ lệ cao nhất kể từ năm 1989) nhà đầu tư cho biết dù họ biết trong tương lai sẽ rớt giá nhưng họ vẫn tiếp tục mua cổ phiếu càng nhiều càng tốt vì tin rằng giá cao vẫn có thể duy trì được một thời gian nữa. Tháng 10 năm 1997,chỉ số Dow rớt 554 điểm, nhiều nhà phân tích cho biết ngoài nguyên nhân do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á, nguyên nhân “tâm lý bầy đàn “ là rất đáng kể. Khi ấy, các nhà quản lý quỹ hỗ tương vô cùng lo lắng dự đoán về những gì các nhà đầu tư khác sẽ hành động. Dám cược là những người khác sẽ bán và vì cũng không muốn “ở lại phía sau”. Họ đã đua nhau bán cổ phiếu ra, hậu quả là tạo nên một cơn sụt giảm nghiêm trọng.  Bạn thấy không? Tâm lý bầy đàn không chỉ có ở Việt Nam.
Chừng nào lòng tham và sự sợ hãi còn ngự trị trong con người thì chừng ấy còn tồn tại tâm lý đám đông. Vấn đề là nhà đầu tư khôn ngoan phải biết hành xử ra sao trong một thị trường như vậy:
Sẽ đi theo đám đông hay độc lập quyết định tự tin vào các nghiên cứu phân tích của mình sẽ đánh thắng thị trường?
Câu trả lời ở đây khá đơn giản: Nên đi theo đám đông khi ý kiến của nó phù hợp với những phân tích của riêng bạn và nhanh chóng rời bỏ đám đông khi đám đông suy nghĩ ngược với bạn. Trong cả hai trường hợp đều có những thách thức nhất  định.
Tuy nhiên, bạn phải luôn nhớ rằng: đám đông không bao giờ sai. Khi đám đông hành động ngược lại với những gì mà hệ thống phân tích của nhà đầu tư cho biết thì quyết định đúng đắn nhất là rời bỏ đám đông đó. Nói cách khác, nhà đầu tư nên kiếm lợi hoặc nhận ra các khoản lỗ và đứng ngoài đợi cho đến khi thị trường có dấu hiệu khả quan trở lại. Thà từ bỏ một khoản lời tiềm năng còn hơn là mất một khoản vốn trước mắt. Nhưng thật sự thì cái cảm giác mà bạn đang bỏ lỡ một cơ hội kiếm tiền mười mươi là một tâm lý vô cùng khó chịu! Một nghịch lý trong kinh doanh vẫn thường xảy ra: Bản năng tự nhiên của con người và mong muốn được hòa nhập với đám đông lại là những tình huống đưa các nhà đầu tư tài chính đến bờ vực phá sản.
Hãy nhớ đừng bao giờ chống lại sức mạnh của đám đông, nhưng phải nhận thức được các quyết định đầu tư cá nhân của bạn ảnh hưởng đến sức mạnh của đám đông xung quanh bạn như thế nào?
Đôi điều góp nhặt hi vọng đã làm rõ được phần nào nguyên nhân sự phát triển không theo quy luật của Thị trường chứng khoán Việt Nam. Đồng thời hi vọng phần nào mang lại cho người đọc cái nhìn đúng hơn về tâm lý bầy đàn của nhà đầu tư.

Tín hiệu kỹ thuật VNIndex 14/12/2010

Trạng thái dao động:

Kết thúc phiên 15/12, VNIndex đóng cửa ở mức 489.65 điểm, giảm 0.11%, nhưng thanh khoản của thị trường lại tăng rất mạnh. Điều này có thể lý giải là do việc mua ròng mạnh của khối ngoại cho thấy họ không e ngại trong những phiên điều chỉnh của thị trường. Phiên giao dịch hôm nay có thể nói là phiên giao dịch kịch tính nhất, với sự giằng co quyết liệt giữa cung và cầu thị trường. Theo phân tích kỹ thuật, hôm nay VNIndex lại xuất hiện cây nến giảm điểm quay vào trong dãi Bollinger Bands, đây cũng là dấu hiệu bình thường của hiện tượng tăng mạnh rơi ngoài dãi Bollinger Bands.

Tín hiệu các chỉ báo kỹ thuật:

Kết thúc phiên hôm nay, các chỉ báo dao động đều như Stochastic, RSI,… đều đi vào vùng Overbought. ADX tiếp tục cho dấu hiệu tăng, điều này cho thấy VNIndex vẫn khẳng định xu hướng của thị trường, nhưng DI+ giảm điều này cho thấy thị trường xuất hiện tâm lý mâu thuẫn của nhà đầu tư, niềm tin vào sự bức phá mãnh liệt của thị trường khi mọi tin xấu đều đã đi qua, nhưng muốn chốt lời và thoát ra trong giai đoạn điều chỉnh của thị trường.

Dự báo:

Chúng tôi vẫn cho rằng thị trường đã và đang đi vào giai đoạn điều chỉnh nhẹ cho xu hướng tăng mạnh sắp tới vơi những mức giá những mức giá mục tiêu mà VNIndex sẽ đạt được là 500 hoặc 530 (Sóng Elliot), 520 (mẫu hình Adam-Adam). Do đó, nếu các nhà đầu tư theo xu hướng hoặc trung và dài hạn thì có thể tiếp tục giải ngân và cut loss kh rơi xuống vùng 450 - 455, còn đối với ngắn hạn các nhà đầu tư có thể thoát trong giai đoạn điều chỉnh này nhằm hạn chế chi phí giao dịch.

Tín hiệu kỹ thuật VNIndex 13/12/2010

Trạng thái dao động giá:

Kết thúc phiên giao dịch 13/12, VNIndex đóng cửa ở mức 490.22 điểm, tăng 3.36%, thanh khoản tiếp tục duy trì ở mức cao. Đồng thời ta lại chứng kiến sự tăng bất ngờ của nhóm cổ phiếu chứng khoán, ngân hàng và bất động sản. VNIndex tiếp tục tạo ra khoảng trống giá thứ hai Rising Window giúp cho VNIndex bức phá khỏi hình hộp chữ nhật với ngưỡng kháng cự mạnh 470. Vì vậy ngưỡng kháng cự 470 sắp tới sẽ là ngưỡng hỗ trợ mạnh.

Tín hiệu các chỉ báo kỹ thuật:

Các chỉ báo dao động đều cho dấu hiệu tăng tích cực và nằm trên và gần vùng quá mua, đồng thời ADX tăng điều này cho thấy VNIndex đang khẳng định xu hướng tăng của thị trường và tâm lý hưng phấn của nhà đầu tư.

Đường giá nằm ngoài dãi trên Bollinger Bands.

Dự báo:

Với việc bức phá mạnh mẽ ở ngưỡng kháng cự mạnh 470 cùng với khoảng trống giá thứ hai, chúng tôi vẫn tiếp tục kỳ vọng việc VNIndex sẽ hoàn thành mẫu hình Adam-Adam, với mức giá kỳ vọng là 510-520. Nhưng việc đồ thị giá nằm ngoài dãi Bollinger Bands, do đó chúng tôi cho rằng VNIndex sẽ bước vào  giai đoạn điều chỉnh ngắn trong thời  gian sắp tới, đây là giai đoạn khá tốt để nhà đầu tư có thể cơ cấu lại danh mục. Theo lý thuyết sóng Elliot, chúng tôi cho rằng VNIndex đang bước vào sóng 3 của chu kỳ tăng trưởng. Vì vậy, chúng tôi xin đưa ra những mức giá mục tiêu mà VNIndex sẽ đạt được là 500 hoặc 530 (Sóng Elliot), 520 (mẫu hình Adam-Adam).